Τα αυτιά παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αρμονία του προσώπου, στην εμφάνισή μας, και στον τρόπο που προσλαμβάνουμε την εικόνα του εαυτού μας, με σημαντικές ψυχολογικές και κοινωνικές προεκτάσεις όταν υπάρχει κάποια δυσμορφία. Εκτός από αισθητικά προβλήματα, πολλές δυσμορφίες προκαλούν και προβλήματα ακοής.

Οι δυσμορφίες των αυτιών είναι από τις πιο συχνές δυσμορφίες του προσώπου και συνήθως είναι συγγενούς αιτιολογίας. Μερικές από τις πιο συχνές δυσμορφίες του έξω ωτός είναι:

• Τα «αφεστώτα ώτα» ή «πεταχτά αυτιά»: Πρόκειται για την πιο συχνή διαταραχή των πτερυγίων των αυτιών. Φυσιολογικά τα αυτιά εξέχουν από το κεφάλι περίπου 1,8 εκατοστά. Όταν εξέχουν για πάνω από 2 cm, τότε επηρεάζεται η αρμονία του προσώπου και δημιουργείται έντονο ψυχολογικό πρόβλημα.

Η διόρθωση των πεταχτών αυτιών γίνεται με μία επέμβαση ρουτίνας, με τοπική αναισθησία στους ενήλικες ενώ στα παιδιά με μέθη, και με εξαιρετικά αισθητικά αποτελέσματα.

• Η μακρωτία (μεγάλα αυτιά): Σε ορισμένες περιπτώσεις η κόγχη, η σκάφη ή το λοβίο του αυτιού (ή και συνδυασμός τους) ενδέχεται να έχουν μεγαλύτερο μέγεθος από το κανονικό.

Σε αυτή την περίπτωση η διόρθωση είναι χειρουργική και αποσκοπεί στην αφαίρεση ενός μικρού τμήματος του αυτιού μεταξύ έλικας και ανθέλικας, ώστε να μειωθεί τόσο το ύψος όσο και το πλάτος του αυτιού. Η τομή που γίνεται κρύβεται μεταξύ έλικας και ανθέλικας και το αισθητικό αποτέλεσμα είναι άψογο.

Εάν μαζί με τη μακρωτία έχουμε και αφεστώτα ώτα, τότε η διόρθωση γίνεται σε δύο χειρουργεία, με διαφορά 6 μηνών. Πρώτα μειώνουμε το μέγεθος και στη συνέχεια αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα των πεταχτών αυτιών.

• Η μικρωτία: Αφορά μερική έλλειψη του αυτιού ή υπανάπτυξη αυτού, από τη γέννηση. Το πρόβλημα προκύπτει συνήθως στην 8η εβδομάδα της κύησης και πιθανότατα έχει ως αιτία τη διακοπή της αιμάτωσης της περιοχής. Πιο συχνά συμβαίνει στα αγόρια και στο δεξί αυτί, και στο 10% περίπου των περιπτώσεων μικρωτίας συμβαίνει και στα δύο αυτιά. Συνήθως, υπάρχει και απώλεια ακοής.

Η αντιμετώπιση της μικρωτίας γίνεται ιδανικά γύρω στην ηλικία των 10 ετών, και γίνεται είτε με προσθετική, με ειδική πρόθεση τιτανίου, είτε με πλήρη ανακατασκευή του πτερυγίου με τη χρήση χόνδρου που λαμβάνεται από τα πλευρά του ασθενούς. Μπορεί να χρειαστούν παραπάνω από 2 χειρουργεία για να ολοκληρωθεί η αποκατάσταση.

• Η κρυπτωτία: Ορισμένες φορές ένα μέρος του αυτιού δεν είναι ορατό και παραμένει «κρυμμένο» στην αύλακα κεφαλής – αυτιού. Εάν το πρόβλημα αντιμετωπιστεί αμέσως μετά τη γέννηση, με ειδικούς νάρθηκες, το πρόβλημα διορθώνεται χωρίς χειρουργείο. Σε διαφορετική περίπτωση πρέπει να διορθωθεί χειρουργικά σε μεταγενέστερο χρόνο.
• Η ανωτία ή απλασία ωτός: Ανωτία είναι η πλήρης έλλειψη αυτιού. Συνήθως αφορά τη μία πλευρά αλλά σε πιο σπάνιες περιπτώσεις είναι αμφοτερόπλευρη. Όταν απουσιάζουν και τα δύο αυτιά, τότε υπάρχει πρόβλημα ακοής και θα πρέπει ταυτόχρονα με την ανάπλαση των πτερυγίων να αποκατασταθεί και η ακοή.

Στην περίπτωση που η ανωτία αφορά μόνο τη μία πλευρά, τότε δεν χειρουργούμε το μέσο αυτί για να αποκατασταθεί και η ακοή του αυτιού, αλλά προχωρούμε στην αποκατάσταση του πτερυγίου που απουσιάζει με τη χρήση πλευρικού χόνδρου, το οποίο λαμβάνουμε από τον ίδιο τον ασθενή.

Η ιδανική ηλικία για να πραγματοποιηθεί η αποκατάσταση είναι γύρω στα 9 έτη και προκειμένου να ολοκληρωθεί ενδέχεται να χρειαστούν περισσότερες από μία επεμβάσεις.

Υπάρχουν και άλλοι τύποι δυσμορφιών του αυτιού, όπως lop & cup ears (διπλωμένο/συμπιεσμένο πτερύγιο), Stahl’s ear, cauliflower ear, χηλοειδή αυτιών, αιμαγγειώματα ωτός, τραυματικές παραμορφώσεις του αυτιού, shell ear, κ.ά.

Για ορισμένα από αυτά τα ζητήματα, μπορούν να αναζητηθούν μη χειρουργικές λύσεις, αμέσως μετά τη γέννηση. Για άλλα προβλήματα η χειρουργική αντιμετώπιση είναι μονόδρομος.

Το είδος του χειρουργείου, ο αριθμός των επεμβάσεων, οι μέθοδοι και τεχνικές που θα εφαρμοστούν, εξαρτώνται από μια σειρά παραγόντων. Σε κάθε περίπτωση, στα χέρια ενός έμπειρου και εξειδικευμένου χειρουργού, τα προβλήματα του έξω ωτός αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά, με άριστα αισθητικά αποτελέσματα και χωρίς επιπλοκές.