Συγγενείς Σπίλοι
Οι συγγενείς σπίλοι είναι περιγεγραμμένες δυσπλασίες του δέρματος με αυξημένα ή μειωμένα κυτταρικά στοιχεία που φυσιολογικά βρίσκονται στο δέρμα (π.χ. μελανινοκυτταρικοί, αχρωμικοί, επιδερμιδικοί σπίλοι κ.ά.). Οι συνήθεις Συγγενείς Mελανινοκυτταρικοί Σπίλοι -ΣΜΣ εμφανίζονται κατά τη γέννηση ή τους πρώτους μήνες της ζωής του ατόμου (μέχρι των πρώτο χρόνο). Εμφανίζονται στο 1-2% του πληθυσμού και υπάρχει οικογενής προδιάθεση. Οι μεγάλοι σπίλοι είναι συχνότεροι στα κορίτσια, και ιδίως οι γιγάντιοι. Μπορεί να είναι επίπεδοι ή να έχουν όγκο, ή τρίχες και το χρώμα τους να ποικίλλει και να εντοπίζονται σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
Οι σπίλοι αυξάνουν σε μέγεθος, ανάλογα με την περιοχή που εντοπίζονται, καθώς το παιδί μεγαλώνει. Η τελική διάμετρος των συνήθων ΣΜΣ στην ενήλικη ζωή υπολογίζεται ως εξής:
- Κεφάλι: Διάμετρος στη βρεφική ηλικία cm X 1.7
- Άνω – Κάτω Άκρα : Διάμετρος στη βρεφική ηλικία cm X 3.3
- Άλλες ανατομικές θέσεις διάμετρος στη βρεφική ηλικία cm X 2.8.
Οι ΣΜΣ αλλάζουν σε όγκο, σχήμα και χρώμα με το πέρας του χρόνου.
Οι συγγενείς μελαχρωματικοί σπίλοι ταξινομούνται σύμφωνα με τη μεγαλύτερη διάμετρο τους κατά την ενηλικίωση σε:
- Μικροί (≤ 1.5 εκ.)
- Μεσαίοι (1.5 εκ. – 20 εκ.)
- Μεγάλοι ( 20 εκ. – 40 εκ.)
- Γιγαντιαίοι ( >40 εκ.)
Η ύπαρξη γιγαντιαίου, δύο(2) ή περισσότερων ΣΜΣ ανεξάρτητα μεγέθους και εντόπισης, χρήζουν νευρολογικής διερεύνησης πριν την ηλικία 4-6 μηνών με MRI, για αποκλεισμό Νευροδερματικής μελάνωσης (ΝΔΜ).
Οι περισσότερες μελέτες συμφωνούν ότι :
- Ο διά βίου κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος στο γενικό πληθυσμό είναι 0.6%
- Ο διά βίου κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος σε μικρού ή μεσαίου μεγέθους ΣΜΣ είναι 1%.
- Ο διά βίου κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος σε μεγάλου μεγέθους ΣΜΣ είναι 2.5-2.9%.
- Ο διά βίου κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος σε γιγαντιαίους ΣΜΣ και σε πολλαπλούς μικρότερους ανέρχεται στο 10-15%
Η θεραπευτική αγωγή πρέπει να προσαρμόζεται τόσο για τον κάθε ασθενή όσο και για τον κάθε σπίλο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν:
- Τον κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος.
- Τον κίνδυνο ανάπτυξης νευροδερματικής μελάνωσης.
- Κοσμητικές επιπτώσεις από την παραμονή του σπίλου.
- Κοσμητικές επιπτώσεις από τις μετεγχειρητικές ουλές.
- Ψυχοκοινωνικές διαταραχές που είναι δυνατόν να προκαλέσει η παραμονή του σπίλου.
- Ψυχοκοινωνικές διαταραχές από τη συχνή μετεγχειρητική παρακολούθηση.
- Η δυνατότητα παρακολούθησης και ελέγχου του σπίλου.
Εάν αποφασιστεί επιθετική θεραπευτική αγωγή, θα πρέπει να έχει στόχο:
- Την πρόληψη κακοήθους εξαλλαγής.
- Το κατά το δυνατόν καλό κοσμητικό αποτέλεσμα.
- Και βεβαίως το ικανοποιητικό λειτουργικό αποτέλεσμα.
Οι προτεινόμενες και εφαρμοζόμενες θεραπευτικές μέθοδοι είναι οι εξής:
- Ολικού πάχους αφαίρεση.
- Μερικού πάχους αφαίρεση.
- Dermabrasion.
- Curettage.
- Laser treatment.
Προκειμένου να έχουμε ένα ικανοποιητικό αισθητικά αποτέλεσμα, πολλές φορές θα πρέπει να εφαρμόσουμε συνδυασμό των μεθόδων αυτών. Ο στόχος είναι να μειώσουμε την πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος, γι’ αυτό όλες οι θεραπείες στοχεύουν στη μείωση του αριθμού των μελανινοκυττάρων και επομένως περιορίζουν την πιθανότητα εξαλλαγής (λιγότερα μελανινοκύτταρα – λιγότερα κύτταρα που πιθανόν θα εξαλλαγούν). Με εξαίρεση την ολικού πάχους αφαίρεση, όλες οι άλλες μέθοδοι δεν είναι ικανοποιητικές, δηλαδή δεν προφυλάσσουν επαρκώς από την εμφάνιση μελανώματος, το οποίο εξορμάται είτε από τις βαθύτερες στιβάδες της επιδερμίδας είτε από το χόριο και τον υποδόριο ιστό.
Βεβαίως, χρειάζεται να εξηγηθεί στους ασθενείς ή στους γονείς τους ότι δεν είναι δυνατόν να προβλέψουμε ποιος από τους σπίλους θα εμφανίσει μελάνωμα, και εν πάση περιπτώσει οι περισσότεροι δεν θα εμφανίσουν μελάνωμα. Επειδή το μελάνωμα είναι δυνατόν να αναπτυχθεί τόσο σε γιγαντιαίο σπιλομελανινοκυτταρικό σπίλο όσο και σε μικρό σπίλο ακόμη και στα πρώτα χρόνια της ζωής, συνιστάται η αφαίρεση προ του 12ου έτους.